Nguyễn Thái Học

Ông Nguyễn Thái Học (1902-1930) quê tỉnh Vĩnh Yên (nay thuộc tỉnh Vĩnh Phúc). Ông từng học trường Cao đẳng Sư phạm và Cao đẳng Thương mại Hà Nội. Khi còn là học sinh, ông đã viết thư cho nhà cầm quyền Pháp đòi một số yêu sách về chính trị, xã hội, đòi cải tổ nến hành chính thuộc địa, đòi tự do ngôn luận. Năm 1927, ông thành lập Việt Nam Quốc dân đảng, mô phòng theo Quốc dân đảng Trung Hoa, chủ trương dùng bạo lực lật đổ chế độ bảo hộ, giành độc lập cho Tổ quốc. Vì vụ ám sát tên Bazin, đảng bị lộ. Ông bị lùng bắt, buộc lòng ông phải phát động cuộc khởi nghĩa vào ngày 9-2-1930 tại Yên Bái, Hưng Hóa, Lâm Thao, Hải Dương, Kiến An... Vì thiếu chuẩn bị, cuộc khởi nghĩa thất bại. Ông bị bắt với nhiều đồng chí, và ngày 17-6-1930 bị xử chém tại Yên Bái.