Nguyễn Tri Phương

Ông Nguyễn Tri Phương (1800-1873), quê tỉnh Thừa Thiên. Ông nhà nghèo, ít được học, lập thân nhờ tài riêng. Ông làm quan trải ba triều Minh Mệnh, Thiệu Trị, Tự Đức, từ chức Thơ lại lên đến Đại thần. Ông có tài về quân sự và kinh tế. Ông từng điều khiển công tác đồn điền ở Nam Kỳ, khai hoang được nhiều ruộng đất, lập được nhiều thôn xã. Khi quân Pháp đánh Đà Nẵng, ông được cử làm Quân thứ Tổng thống quân vụ đại thần, tổ chức việc kháng chiến, cầm chân quân Pháp tại chỗ, không tiến lên được. Khi quân Pháp đánh chiếm Gia Định, ông cũng được cử vào Nam tổ chức kháng chiến, lập đại đồn Chí Hòa, cầm chân quân Pháp một thời gian dài. Khi quân Pháp đánh úp thành Hà Nội năm 1873, ông tổ chức chống cự quyết liệt và bị trọng thương, sau đó ông tuyệt thực đến chết theo thành.