Nguyễn Xuân Ôn

Ông Nguyễn Xuân Ôn (1825-1889) là chí sĩ hiện đại, quê tỉnh Nghệ An. Ông đỗ Tiến sĩ, ra làm quan, từ chức Tri phủ Quảng Ninh (tỉnh Quảng Bình), lên Đốc học tỉnh Bình Định, về triều giữ chức Ngự sử, có lúc làm Biện lý Bộ Hình. Sau khi triều đình Huế đầu hàng Pháp, ông từ quan về quê chuẩn bị khởi nghĩa. Năm 1885, hưởng ứng hịch Cần vương của vua Hàm Nghi, ông cùng các sĩ phu Nghệ Tĩnh và dân chúng vũ trang khởi nghĩa chống Pháp, được Tôn Thất Thuyết giao chức Hiệp đốc Quân vụ Nghệ Tĩnh. Năm 1887, ông bị địch vây bắt trong lúc đang còn bị bệnh. Chúng đưa ông về giam tại nhà lao Vinh, 3 năm sau mới được thả ra, nhưng an trí tại Huế để tiện theo dõi, rồi ông mất tại đây.